سدید کاشان

جشن پوریم و حواشی آن در جهان معاصر

جشن پوریم

پوریم در لغت واژه‌ای است عبری که از ریشه‌ی اکدیِ «پورو» به معنای «فال‌گرفتن» و «بختِ‌ خود را آزمودن» گرفته شده است. این عبارت در معنای عام، نام جشنی مهم است که یهودیان در سیزدهمین و چهاردهمین روزِ ماه آدار (مطابق با اسفندماه) برای نجات یهودیان ایران درزمان شاه اخشورش(خشایارشاه)،برگزار می‌کنند،این عنوان در ادبیات عبری به صورت عمومی به جشن نیز اشاره می‌کند. گفتنی است که روز 13 آدار روزه می گیرند و روز14بساط جشن و شادی برپا می کنند.

 براساس کتاب مقدس، واقعه‌ی پوریم در تاریخ 3405 عبری ( حدودا 356 قبل از میلاد مسیح) به وقوع پیوسته و هیچ سند تاریخی دیگری غیر از تومار استر یا مگیلت استر به این واقعه مذهبی اشاره نکرده است. مگیلت استر جزو کتب مقدس یهود به‌‌شمار می‌رود و در تاریخ 5 آدار 3406 عبری نوشتن آن توسط مردخای و استر به پایان رسیده است (وبگاه انجمن کلیمیان تهران).

کتاب استر یکی از کتاب‌های بیست‌وچهارگانه‌ی تاناخ- یعنی کتب قانونی شریعت یهودی- است. 10 باب و 177 آیه دارد و داستان زنی یهودی به نام استر را روایت می‌کند که در حرم خشایارشاه، شاهنشاه هخامنشی می‌زیسته و توانسته ‌ توطئه‌ی وزیری به نام هامان را خنثی کند و قوم خود را از کشتار و تبعید برهاند. مقبره‌ی استر و عمویش مردخای که در این ماجرا نقشی محوری را ایفا می کنند، در همدان قرار دارد و زیارتگاه یهودیان است. در این کتاب، رویداد پوریم این‌گونه روایت شده است:

 کتاب استر گویای این حقیقت است که خدا بر آنچه در جهان می­گذرد تسلط دارد. استر، طالب رضای خداست، لذا خداوند نیز او را در جهت رهایی قوم اسرائیل از یک قتل عام حتمی به کار می­گیرد و توسط او، آنان را نجات می‌دهد. خشایارشا، پادشاه پارس، از همسر خود ملکه وشتی بسیار عصبانی می‌شود زیرا او از آمدن درضیافت ملوکانه سر باز زده بود. بنابراین، پادشاه ملکه را خلع می‌کند و به جای او استر را که یک یتیم یهودی بود به همسری برمی‌گزیند. مردخای، پسر عموی استر به او نصیحت می‌کند که یهودی بودنش را از مردم پنهان سازد. خشایارشا رئیس الوزرایی داشت به نام هامان که مردی متکبر بود و از همه انتظار داشت در مقابلش تعظیم کنند. هنگامی که مردخای از تعظیم کردن او امتناع می‌ورزد، هامان سخت خشمگین می‌شود و درصدد تلافی برمی‌آید. او پادشاه را بر آن می‌دارد تا دستور قتل عام یهودیان را صادر کند. پادشاه، غافل از موضوع یهودی بودن استر، دستور را صادر می‌کند.هامان فوری دست به‌ کارمی‌شود و یک دار برای اعدام مردخای تهیه می‌بیند. مردخای برای استر پیغام می‌فرستد و او را از موضوع آگاه می‌سازد. استر، جان را بر کف می‌نهد و به پادشاه اعلام می‌دارد که یهودیست و جزو کسانی است که مطابق فرمان شاه باید قتل عام شوند. پادشاه چنان عصبانی می‌شود که دستور می‌دهد هامان را روی چوبه‌ی داری که برای مردخای تهیه کرده بود اعدام کنند. سپس مردخای را به‌جای هامان به مقام رئیس وزرا منصوب می‌کند.

در این روز، با اینکه دشمنان یهود امیدوار بودند بر یهودیان غلبه یابند، قضیه برعکس شد و یهودیان بر دشمنان خود پیروز شدند.آنان به دشمنان خود حمله کردند و همه را کشتند.آن ها در شهر شوش 500 نفر از جمله هامان و  10 پسرش را کشتند. بعد از این کشتار استر از پادشاه خواست تا اجساد 10 پسرهامان را به دار بیاویزند و همچنین به یهودیان اجازه بدهد تا کارشان را فردا نیز ادامه بدهند.با موافقت پادشاه، یهودیان 300 نفر دیگر را در پایتخت کشتند.در سایر شهرها نیز یهودیان از خود دفاع کردند و آن ها در کل ایران 77000 نفر از دشمنان خود را کشتند ولی اموالشان را غارت نکردند.این کار در روز 13 ماه آدار انجام گرفت و آن ها روز بعد، یعنی 14 آدار، پیروزی خود را جشن گرفتند. یهودیان از آن تاریخ، به یاد این رویداد که به موجب آن از یک توطئه بزرگ نسل‌کشی رهایی یافتند، جشن می‌گیرند و آن وقایع را «پوریم» می‌نامند ( کتاب استر، باب 9).

پوریم با آیین خاصی برگزار می‌شود از آن جمله : گرفتن روزه­ی استر یا تَعینت استر یک روز قبل از جشن، خوردن غذای عید (صعودَت پوریم)، نوشیدن مشروب، اهدای عیدی و صدقه و دادن خوراک به کودکان است. پوریم تنها جشن بزرگ یهودیان است که خصلتی قومی دارد. یعنی در متون قانونی تاناخ به آن اشاره‌های دینی اندکی وجود دارد و با این وجود جوامع یهودی سراسر جهان با شور و شوق و پیگیری بسیار در دو هزاره‌ی گذشته آن را جشن می‌گرفته‌اند (وکیلی، 1389).

گرچه واقعه ی پوریم به 2500 سال پیش مربوط می گردد و به صورت یک عید مذهبی تقدس و جایگاه ویژه ای یافته است، اما همواره اشرار یهود در طول تاریخ سعی کرده اند از آن قرائتی جدید متناسب با اهداف شیطانی خود ارائه دهند و با جرم و جنایت و دروغ و افترا درآمیخته مخالفان خود را از میان بردارند.امروز باند ناجوانمرد صهیونیستی بیش ترین سوء استفاده را از این بخش تورات دارد. از باب نمونه به چند مورد اشاره می شود تا عمق فاجعه معلوم گردد:

نتانیاهو در جشن پوریم - 1999 

 نشنال پست که یکی از روزنامه‌های ملی محافظه‌کار کاناداست، در ماه مارس 2012 مقاله ای را به قلم جونا مندل منتشر کرد و گفت: بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هدیه ی معناداری را بعد از روزهای متمادی حضورش در واشنگتن به باراک اوباما داد؛ نسخه‌ای از کتاب استر را که روایت‌گر توطئه ی نسل‌کشی علیه مردم یهود است که توسط هامان آگاگایت ترتیب داده شد. این داستان به ظاهر آشنایی است.در ایران،یک رهبر سرکوبگر و انتقام‌جو به دنبال نابودی کامل مردم یهود است.

 این نویسنده دوران هامان زمان خشایار شاه را با دوره ی ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد در ایران تطبیق می دهد و وی را به عنوان هامان جدید معرفی می کند.

سرمقاله روزنامه ی جروسالیم پست که در اول ماه مارس 2012 منتشر گردیده است می گوید: چرخش داستان استر و مورتخای و مردم یهود آن زمان در امپراتوری ایران، آن قدر ناگهانی است که سنت یهود،خدا را که حتی یک بار هم نامش در کتاب استرنیامده به عنوان عامل پشت صحنه‌ای می‌بیندکه هرچه در توان دارد به کار می‌بندد تا جان میلیون‌ها یهودی را در 127 استان تحت فرمانروایی پادشاه زرکسیس یا آشواریس(خشایارشاه) که درامپراتوری ایران زندگی می‌کردند از نابودی حتمی نجات دهد. با این حال استر برای عمل کردن یهودی در قیاس با انفعال یهودی ارزش بیشتری قائل است... به واسطه ی ذکاوت، خوش اقبالی، مداخله ی الهی یا تلفیقی از همه ی آن ها، به تمام مردم یهود این فرصت داده شد تا مانع از توطئه‌های دشمنان متعددشان شوند. آن گاه نتیجه گرفته است که در هر دوره ای یک هامان وجود دارد که باید ناگهانی بر او تاخت و نابودش ساخت.

تازه ترین خبر آن که در اسفند ماه (1393) نتانیاهو در کنگره ی آمریکا با استناد به داستان استر و مردخای در تورات، تفسیری جدید ارائه کرده و چنین گفته است:

دوستان من امروز به اینجا آمده ام، زیرا که به عنوان نخست وزیر اسرائیل عمیقا وظیفه ی خود می دانم در مورد یک مسأله بسیار مهم که حیات سرزمین من و آینده ملت ما را به خطر جدی دچار کرده است، سخن بگویم:

ما یک ملت قدیمی هستیم. در تاریخ 4000 ساله مان بسیاری تلاش کردند قوم ما را نابود کنند. فردا شب ما عید پوریم را جشن می گیریم و از کتاب استر خواهیم خواند. ما داستان وزیر پارسیان هامان را که 2500 سال پیش قصد نابودی قوم ما را داشت، مرور خواهیم کرد. ملکه استر زن شجاع یهودی این نقشه را علنی کرد و توانست حق دفاع از خود و خلق یهود را علیه دشمنان از پادشاه پارسیان بگیرد و بدین گونه از نابودی ملت ما جلوگیری کرده آنان را نجات دهد. امروزه دوباره ملت ما با خطر نابودی از جانب یکی دیگر از این رهبران روبروست. رهبر انقلاب اسلامی ایران آیت الله خامنه ای ( در این لحظه نتانیاهو به سرفه می افتد و با خوردن آب سعی می کند بر استرس خود فائق آید و ادامه می دهد:) نفرت قدیمی را دوباره آلت دست قرار داده است.

او قدیمی ترین نفرت از یهودیان را با مدرن ترین تکنیک بیان می کند و از طریق توئیتر تهدید به نابودی اسرائیل می کند. از طریق توئیتر مانند پرندگان مرتب همین نغمه را تکرار می کند. می دانید اینترنت در ایران مجانی نیست ؟ با این حال ایشان به زبان انگلیسی دائم اسرائیل را به نابودی تهدید می کند.

برای کسانی که تصور می کنند ایران فقط اسراییل را تهدید به نابودی می کند و نه خلق یهود را،  نقل قول حسن نصرالله رهبر حزب اله لبنان و رئیس تروریست های ایران را ذکر می کنم:

«اگر تمام صهیونیست های یهودی دنیا در اسرائیل جمع شوند، دیگر زحمتمان کم می شود که تک تک آنان را در تمام دنیا شکار کنیم.» رژیم ایران اما تنها مشکلش یهودیان نیست همان گونه که رژیم ناسیونال سوسیالیست های آلمان هیلتری تنها مشکلش یهودیان نبودند. شش میلیون یهودی به وسیله نازی ها قتل عام شدند اما آنان تنها بخش کوچکی از 60 میلیون قربانیان جنگ دوم جهانی بودند. همین گونه که رژیم ایران نیز خطر بزرگ نه فقط برای اسرائیل بلکه برای جامعه جهانی و صلح بین المللی می باشد. برای اینکه بفهمیم ایران چه خطری برای جامعه جهانی در صورت دستیابی به سلاح اتمی، خواهد بود باید عمیقا و تماما ماهیت این رژیم را بشناسیم. مردم ایران انسان هایی با قابلیت های بسیار فراوان هستند. آنان وارثان یکی از بزرگترین تمدن های جهان می باشند. اما این بزرگترین تمدن در سال 1979 توسط دینداران فناتیکی به غنمیت گرفته شد که به جایش سیاه ترین و جنایت بارترین دیکتاتوری را جایگزین کردند.

 نتانیاهو در این سخنرانی دغدغه های خود را یک به یک بیان می کند و از جمله می گوید: ایران حالا که تحریم است چهار کشور لبنان و سوریه و عراق و یمن را گرفته است؛ فردا که تحریم برداشته شود جهان را خواهد گرفت و اسراییل را نابود خواهد کرد.

نتانیاهو با این سخنرانی بچگانه و سخیف نشان داد که حتی استعداد دلقک شدن را ندارد. او چنانچه با آب دریاهای عالم خود را تطهیر کند باز نمی تواند خود را به عنوان یک یهودی جا بزند زیرا در آیین موسای کلیم الله قتل بی گناهان و دروغ و ظلم مردود است.حال آن که وجود پلید او و باندش در اسرائیل به خون کودکان فلسطینی آلوده است و زراد خانه ی اتمی و تسلیحات کشتار جمعی آن ها امنیت را از منطقه و جهان سلب کرده است.

کار پایان نامه ی دخترم مریم فرهنگ با عنوان پوریم در دانشگاه صدا و سیما سبب شد تا به کنیسه ابریشمی تهران برویم با تعدادی از پیروان راستین حضرت موسی علیه السلام مصاحبه و گپ و گفتی داشته باشیم.این پروژه ان شاء الله به زودی از شبکه های صدا و سیما به نمایش در خواهد آمد. یهودیان ایران،صهیونیست ها را از خود نمی دانند و آن ها را به داعش تشبیه می کنند.برای ما این گونه استدلال کردند و گفتند شما چه طور داعشی ها را که ادعای مسلمانی دارند از خود نمی دانید ما نیز صهیونیست ها را از خود نمی دانیم.

حاخام یهودی دکتر یونس حمامی لاله زار، پزشک، محقق دینی، از صاحب نظران فرهنگی ـ مذهبی و رئیس اسبق انجمن کلیمیان ایران و پیشوای یهودیان کنیسه ابریشمی تهران است؛ در کارنامه پژوهشی ـ مذهبی ایشان پانزده سال تدریس علوم دینی و ده ها تحقیق مکتوب علمی ثبت است؛ کتاب «فرهنگ و بینش یهود» دوره دبیرستان ویژه کلیمیان، ترجمه «نیایش های روزانه یهود»، تکمیل و تدوین فرهنگ به زمین مانده سلیمان حیّم با عنوان «فرهنگ فارسی به عِبری» نمونه ای از آن هاست. وی علاوه بر همکاری با مراکز پژوهشی و دانشگاهی، «درس یهود» را در دوره دکتری ادیان و مذاهب اسلامی دانشگاه تربیت مدرس قم تدریس نموده است.

توفیقی دست داد یک روز صبح در کنیسه ابریشمی خدمت ایشان رسیدیم . مشغول نماز صبح بودند. نماز صبح یهودیان حدود یک ساعت به طول می انجامد. از این فرصت استفاده کردیم و از مراسم نماز و آثار و نشانه های مذهبی عکس و فیلم گرفتیم و در پایان هم با دکتر حمامی لاله زار مصاحبه ای داشتیم.

ایشان می فرمودند: معجزه‌ی پوریم، معجزه‌ای دائمی است که در تمام اعصار و دوره‌ها به وقوع می‌پیوندد. معجزات پوریم در زندگی هر شخصی، بارها و بارها به صورت‌های گوناگون صورت می‌گیرد و این وظیفه‌ی ما انسان‌هاست که با نگرش الهی، قدرت خدا را در تمام وقایع زندگی تشخیص داده، از هامان‌ها و مصیبت‌ها و مشکلات پند بگیریم و در راه خدا و اجرای خواسته‌های او تلاش کنیم و همنوعان خود را دوست بداریم و نعمات وآسایش زندگی خود را نیز از جانب او بدانیم و با رعایت دستورات الهی، سپاس خود را به درگاه خالق ابراز داریم.

ایشان از جمله می فرمودند ما نه تنها ظلم به دیگران را جایز نمی دانیم که حتی برای سعادت و عاقبت به خیری دشمنان مان دعا می کنیم.

 گفتنی است که یهودیان و فیلم‌سازان هالیووی تاکنون رویداد پوریم را دست‌مایه ساخت فیلم‌هایی چون شبی با پادشاه (2006)، استر و پادشاه (2006)،  ملکه استر: کتاب مقدس (1999) و ... کرده‌اند. آن‌ها پوریم، چهره استر، خشایارشا، هامان، موردخای و ایران باستان را آن‌طور که خود دوست داشته‌اند و در جهت اهداف سیاسی‌شان برای مخاطب ارائه داده‌اند. در حالی‌که در ایران و جایی که داستان اصلی رخ داده‌ است نه تنها تاکنون یک اثر تصویری قابل قبول هم درباره آن ساخته نشده است بلکه هنوز بسیاری از مردم حتی همسایگان آرام‌گاه استر و موردخای در همدان هم چیزی از این رویداد، نمی‌دانند. اما آن جا ماجرا حائز اهمیت می شود که متاسفانه در سال های اخیر و به خصوص بعد از شکل گیری رژیم صهیونیستی تحرکاتی در راستای تیره نشان دادن چهره ایران و ایرانیان به واسطه ی این جشن انجام شده که در سال های اخیر این تلاش ها نسبت به گذشته بسیار نمایان تر شده است.

هدف آنها یاد آوری داستان استر و راه و روشی است که برای نابودی دشمنان یهود به کار برده است. و هر روز تحت این عنوان که همیشه هامان در تاریخ وجود دارد و ما باید آن را شناسایی کرده و قبل از هر اقدامی دست به نابودی آن بزنیم ایرانیان را از فرزندان هامان می شناسند و همه را مستحق مرگ و نابودی می دانند.

بر این اساس هر روز بر حجم تولیدات سینمایی هالیودعلیه ایران افزوده می‌شود. فیلم‌هایی مانند «آرگو»، «300 »، «اسکندر»، «سنگسار ثریا»، «بدون دخترم هرگز» محصول کمپانی‌هایی است که در راستای پروژه ایران‌هراسی، سعی دارند ایرانیان را موجوداتی خشن، جنگ طلب و بدون توجه به احساسات انسانی جلوه دهند و اعتقادات مذهبی و گذشته تاریخی آن‌ها را زیر سوال ببرند.

عکس یادگاری نگارنده با الی رون عزیزی در کنیسه ابریشمی

الی رون در زبان عبری یعنی ترنم برای خدا